Parestezje to mrowienie lub drętwienie, a czasami nawet czucie wibracji czy pieczenie. Parestezja może mieć również postać czucia podobnego do przebiegnięcia prądu. Zawsze oznaczają zaburzenia czucia.
Mogą pojawiać się nieoczekiwanie na całym ciele bez żadnego powodu bądź pod wpływem delikatnego dotyku. Najczęściej odczuwamy je jako mrowienie w palcach, na powierzchni rąk, w nogach, w ramionach, na twarzy i tułowiu. Przeważnie szybko zanikają. Nie zapamiętujemy tego mrowienia jako ból, ale jako nieprzyjemne odczucie. Zazwyczaj nie przywiązujemy do nich szczególnej uwagi. Mrowienie kończyn zdarza się każdemu kiedy zasiedzi się w jednej pozycji i nagle ją zmieni.
Wówczas odczuwamy mrówki w palcach dłoni czy nóg. Próba poruszania powoduje ból, gdyż zastało chwilowo osłabione krą- żenie. Objawów tych nie można lekceważyć, jeżeli drętwienie czy mrowienie pojawia się często, bez wyraźnego powodu. Może to świadczyć o poważnej chorobie. Parestezje mogą być przemijające lub przewlekłe. W przypadku, gdy doszło do uszkodzenia obwodowych włókien nerwowych (polineuropatia), np. w przebiegu neuropatii autonomicznej w cukrzycy czy chorobie wieńcowej, gdy wszystkie doznania powodują ból czy parzenie wywołane przez bodźce, które u zdrowych ludzi nie wywołują bólu, wówczas mamy do czynienia z allodynią, natomiast kiedy każdy bodziec jest silny, a nawet wyostrzony, mówimy o przeczulicy. Przyczyn parestezji jest wiele. Na przykład miażdżyca powoduje ograniczenie lub całkowite odcięcie dopływu krwi, co skutkuje mrowieniem i bólem w nogach (przepływ krwi w zwężonych naczyniach krwionośnych nie dostarcza do nerwów substancji odżywczych). Zaburzenie czucia może być też efektem odmrożenia, który również ogranicza dopływ krwi. Parestezje to najczęściej skutek ucisku lub uszkodzenia nerwów obwodowych albo centralnego układu nerwowego. Mogą one być też objawem hipokalcemii zaniżenie stężenia wapnia w surowicy krwi poniżej 2,25 m mol/l) lub hiperkalemii (zawyżenie stężenia potasu w surowicy krwi powyżej 5,5 m mol/l). Do najczęstszych zaburzeń gospodarką potasową dochodzi w wyniku przewlekłej choroby nerek. Wśród przyczyn wystąpienia parestezji możemy zauważyć zaburzenia psychiczne. Najczęściej są one związane z wegetatywnymi i lękowymi nerwicami.
Parestezje mogą być wywołane uszkodzeniem układu nerwowego przez różne substancje toksyczne jak alkohol, narkotyki, ołów, tlenek węgla. Nieprawidłowa gospodarka mineralna oraz niedobór witamin, głównie witaminy B12 oraz minerałów jak wapnia, magnezu, sodu również skutkuje objawami czuciowymi.
Zwyrodnienie kręgosłupa oraz ucisk na kręgi i krążki powoduje uczucie drętwienia niektórych części ciała. Uczucie drętwienia w ręce tuż po przebudzeniu może być objawem zmian zwyrodnieniowych w odcinku szyjnym kręgosłupa, gdy natomiast cierpną nogi to sygnał ze strony odcinka lędźwiowego. Jeśli jednak drętwieje ręka i noga po jednej stronie ciała, może to być zwiastun udaru mózgu, zwłaszcza gdy tym objawom towarzyszą kłopoty z mową i widzeniem. Najczęstszym schorzeniem, które przyczynia się do pojawiania drętwienia czy mrowienia palców jest neuropatia obwodowa (zaburzenie spowodowane uciskiem, niedokrwieniem, uszkodzeniem lub zapaleniem nerwu). Neuropatia z ucisku wywołująca drę- twienie palców to zespół cieśni nadgarstka. Zespół cieśni nadgarstka objawia się zaburzeniami czucia pod postacią mrowienia i drę- twienia na obszarze dłoniowej powierzchni kciuka, palca wskazującego i środkowego oraz bocznej powierzchni palca serdecznego. Zaburzenia czucia nasilają się w nocy. Wzmo- żone objawy parestezji zauważyć można podczas swobodnego zgięcia nadgarstka. Objawami zespołu kanału nadgarstka nerwu łokciowego są: zaburzenia czucia, bolesność i parestezje. Ze względu na czuciowe unerwienie przez nerw powierzchni palca małego i częściowo serdecznego, parestezje występują właśnie na ich obszarze. Chory nie jest w stanie dotknąć kciukiem do opuszki palca małego.
Do uszkodzenia nerwu może dojść na skutek złamania kości, głębokiego przecięcia tkanek lub stłuczenia. Drętwienie palców może być objawem wielu poważnych chorób: cukrzycy, choroby alkoholowej, zmian zwyrodnienia kręgosłupa, choroby naczyń krwionośnych (miażdżycy, żylaków) reumatoidalnego zapalenia stawów.
Mrowienie może też pojawić się w jamie ustnej. Parestezje i zaburzenia czucia w okolicach dziąseł i języka mogą wystąpić po ekstrakcji lub wstawieniu implantów. Zazwyczaj ustępują samoistnie, jednak w rzadkich przypadkach uszkodzenie nerwu przez stosowany do znieczulenia lek lub uszkodzenie mechaniczne może być nieodwracalne.
Drętwienie języka może świadczyć też o niskim poziomie wapnia, magnezu lub witaminy B12. Parestezje w obrębie jamy ustnej mogą też być sygnałem poważnego schorzenia neurologicznego jakim jest stwardnienie rozsiane. Drętwienie, mrowienie, pulsowanie czy przechodzenie prądu na twarzy lub na jej części może oznaczać neuralgię nerwu trójdzielnego, migrenę, zaburzenia elektrolitowe. Przyczyną parestezji mogą być także choroby nowotworowe. Objawy o charakterze pieczenia, kłucia, mrowienia czy palenia skóry w przebiegu choroby nowotworowej nazywamy zespołem paranowotworowym. Zespół piekących stóp, zwany parestezją „kauzalgia syndrom” wynika z niedoboru witamin z grupy B oraz białek. Objawy zaczynają się od łagodnych parestezji, głównie stóp, potem przechodzą w bolesne pieczenie lub uczucie marznięcia, które występują głównie w nocy. Temu schorzeniu towarzyszy zaburzenie czucia powierzchniowego, zwłaszcza w części podeszwowej stóp.
Parestezje i zaburzenia czucia w okolicach dziąseł i języka mogą wystąpić po ekstrakcji lub wstawieniu implantów. Zazwyczaj ustępują samoistnie, jednak w rzadkich przypadkach uszkodzenie nerwu przez stosowany do znieczulenia lek lub uszkodzenie mechaniczne może być nieodwracalne.
Aby unikać nieprzyjemnych objawów mrowienia i drętwienia należy pamiętać o:
