Zakrzepica żył głębokich, czyli zakrzepowe zapalenie żył jest dość powszechnie występującą chorobą. Charakteryzuje się powstawaniem zakrzepu, który umiejscawia się głównie w kończynach dolnych.
Niestety nie jest on widoczny na powierzchni ciała jak np. żylaki, które są zupełnie odmiennym stanem chorobowym. Zakrzep całkowicie lub częściowo blokuje naczynia żylne, co uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej stan ten dotyka osób po 60. roku życia, ale może występować w każdym wieku. Stosunkowo większą liczbę chorych stanowią kobiety.
U niewielkiej liczby pacjentów spotykane są wszystkie objawy tego schorzenia. Obecność tylko niektórych z nich znacznie utrudnia diagnozę. Najbardziej charakterystycznym jest ból i obrzęk części ciała poniżej poziomu zatkanego naczynia. Dolegliwości dotyczą łydek lub ud i kostek, gdyż tam najczęściej występuje zakrzep. Niekiedy ból promieniuje aż do palców stopy, co jest efektem zatkania większej ilości naczyń. Miejsca dotknięte bólem są zaczerwienione lub nawet zasinione, a ból jest stały i zwiększa się podczas ruchu. W niektórych przypadkach obserwuje się gorączkę, a tak- że przyspieszone bicie serca. Zdarza się to jednak dość rzadko. W celu potwierdzenia choroby niezbędna jest wizyta lekarska. Jako że zakrzepica może dotyczyć innych żył niż te w kończynach, niezwykle ważna jest kontrola lekarza, gdyż w przypadku bólu w klatce piersiowej, dusznościach czy kaszlu z odkrztuszaniem krwi może dojść do największego powikłania choroby, czyli zatoru tętnicy płucnej.
Czynnikiem mogącym spowodować schorzenie jest spowolniony przepływ krwi w żyłach, co skutkuje zwiększeniem jej krzepnięcia i utworzeniem zakrzepu. Może to być wynikiem długiego przebywania w łóżku, np. po zabiegu operacyjnym, po złamaniach kości udowej lub miednicy, po udarze lub zawale serca, a także podczas podróży samolotem czy autobusem, kiedy długo pozostajemy w pozycji siedzącej.
Predysponowane są do tego schorzenia osoby starsze, ale sprzyja mu także oty- łość, palenie tytoniu, przyjmowanie estrogenów, ciąża, choroba nowotworowa oraz choroby układu krążenia czy rozległe urazy układu kostnego poniżej pasa. Szczególne zagrożenie występuje, gdy kobieta przyjmująca leki hormonalne pali papierosy
Wstępna diagnoza może być wskazana po wizycie u lekarza i rozpoznaniu choroby po objawach zgłaszanych przez pacjenta. Jeśli są obecne czynniki sprzyjające zakrzepicy,rozpoznanie choroby jest prostsze.
Celem potwierdzenia diagnozy niezbędne jest wykonanie specjalistycznych badań. Należą do nich:
Większość przypadków zakrzepicy wymaga leczenia szpitalnego. Oprócz tego wdraża się leczenie farmakologiczne. Stosowane są leki w postaci zastrzyków podskórnych lub dożylnych, zawierające małocząsteczkową heparynę, a po ustąpieniu ostrych objawów kontynuuje się lekami doustnymi, które trzeba zażywać około sześciu miesięcy. Podczas terapii monitoruje się poziom krzepliwości krwi. Leki trombolityczne (stosowane również w leczeniu zawału mięśnia sercowego) rozpuszczają zakrzepy w żyle, ale mogą być stosowane jedynie w pierwszych kilkunastu godzinach trwania choroby, z uwagi na liczne działania uboczne. Również antybiotyki znajdują tu zastosowanie. Ich rola polega na zapobieganiu zakrzepicy. Dodatkowo podawane są środki przeciwzapalne i przeciwbólowe, najczęściej z grupy NLPZ (niesterydowych leków przeciwzapalnych). Celem leczenia jest jak najszybsze ustąpienie objawów i przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w naczyniach żylnych. Nie ma specjalnej diety dla osób cierpiących na zakrzepicę. Chory powinien regularnie wykonywać określone ćwiczenia ruchowe, ale do czasu ustąpienia objawów należy pozostać w łóżku. Można używać specjalnych podkolanówek czy pończoch uciskowych oraz starać się, aby chora kończyna pozostawała wyżej niż reszta ciała. Wystarczy podłożyć poduszkę albo zrolowany koc. Leczenie operacyjne nie ma tutaj zastosowania. Niekiedy przy powracających zapaleniach zakłada się specjalny filtr do wnętrza żyły prowadzącej krew z dolnej części ciała w kierunku serca, który ma wychwytywać oderwane części zakrzepu.
Zapobieganie chorobie jest dość proste. Podczas długiej choroby wymagającej le- żenia w łóżku należy starać się wykonywać proste ćwiczenia, ułatwiające prawidłowe krążenie, np. zginanie i unoszenie kolan, stóp, naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni łydek. Specjalne pończochy czy podkolanówki uciskowe są świetnym rozwiązaniem i można się w nie zaopatrzyć w aptece. Po zabiegach operacyjnych wskazane jest także wykonywanie ćwiczeń oraz jak najszybsze wstanie z łóżka. Zalecane jest bezwzględne zaprzestanie palenia tytoniu. Powikłania Zator tętnicy płucnej jest szczególnie niebezpiecznym dla zdrowia, a nawet życia powikłaniem. Dochodzi do niego podczas oderwania części zakrzepu z żyły i przeniesienia wraz z prądem krwi w stronę serca. Stamtąd przedostaje się do naczyń krwionośnych płuca, co skutkuje zatkaniem i obumarciem części płuca. Jeśli umiejscowi się w głównym pniu tętnicy płucnej może spowodować śmierć chorego.
Niekiedy nawet przy prawidłowym leczeniu zapalenia żył głębokich zakrzep pozostaje wewnątrz naczynia i częściowo lub nawet całkowicie zamyka jego światło. Wynikiem tego jest trwałe upośledzenie odpływu krwi z kończyny, co powoduje, że z biegiem czasu skóra w tym miejscu staje się cieńsza, gładka, pojawiają się na niej liczne przebarwienia a także trudno gojące się rany - owrzodzenia.
